On the way to Mandalay 1
De nacht was lang en vredig in zichzelf gehuld, toen ik wakker werd van een hard krakend, knisperend geluid. Eerst dacht ik dat Carl stiekem een pak koekjes aan het verorberen was, maar het waren de muizen. Zij waren in staat geweest om drie pakken koekjes van een 1.20 meter hoog kastje te halen en vervolgens deze over een lengte van 5 meter over de vloer te slepen naar een gat in de vloer. Helaas waren de pakjes te groot en waren zij met vereende krachten bezig om de pakjes zodanig te verkleinen dat het ook aan de andere leden van de familie muis konden worden gepresenteerd. Ik verstoorde deze bezigheid en hun teleurstelling zal groot zijn geweest, toen zij weer uit hun holletje kwamen en de koekjes met de noordermaan waren verdwenen. Volgens mij zijn zij naar de buren gegaan om te kijken of daar nog iets van hun gading was. Verder bleef het rustig en om 06.00 uur stonden de twee wakkere muppets voor het open raam om de dag te begroeten. Dan volgen de rituelen en het ontbijt op een prachtig balkon ( zie het blauwe huis op de foto en de ander geeft het interieur van de kamer goed weer). Het verplaatsen met een auto is een feest voor het oog en balsem voor de ziel. De steeds weer afwisselende landschappen, de prachtige gouden pagodes, die glanzend hun schoonheid tonen. Het geheel wordt gecompleteerd door de mensen met hun open houding en altijd terugkerende wonderschone hartelijke glimlach. Een terugkerend ochtendritueel zijn de monniken die hun nap laten vullen met eten voor de lunch. Sereen en ingetogen ontvangen zij het eten en vervolgen met grote waardigheid hun weg. Wat wij onderweg ook regelmatig tegenkomen zijn de jongens, feestelijk gekleed, geschminkt en omringd door familieleden, die hun tocht naar de tempel begeleiden. Daar worden zij novice ofwel beginnende monnik voor 3 dagen. Daarna gaan zij weer naar huis, met kaal geschoren hoofd en hun eerste dieprode kledij. Later kunnen zij besluiten om nog een aantal keren als novice naar de tempel te gaan en uiteindelijk besluiten zij al dan niet om als monnik definitief in te treden. Het landschap is net een kameleon, de kleur,geur en intensiteit van het licht zijn steedsaan verandering onderhevig. Van donkergroen jungle groen naar lentegroene rijstvelden en dan weer okerkleurige steppelandschap en grijs/bruine tinten van het berglandschap. Authentieke dorpen worden afgewisseld met flitsende nieuwbouw van een nieuwe stad, Naypyidaw genaamd. Hier wordt het moderne Birma zichtbaar, veel moderne gebouwen, waar volgens mij toch weer Oost-Duitse of Chinese architecten hun stempel in het landschap hebben willen zetten. De entree van deze stad is een achtbaans weg, waar volgens mij een Boeing 777 makkelijk kan landen. Uiteindelijk komt deze weg uit op de verboden stad, hier mogen geen mensen van Birma in en ook geen buitenlanders. Dit is het centrale hart van de dictatuur in dit land. Hier staan de regeringsgebouwen en wonen de ambtenaren. Het andere gedeelte van de stad is voor het leger, hier wonen de hogere rangen. Er si heel veel luxe en alles wordt beveiligd door een hermetisch afgesloten stad en op de bergen rondom de stad staat afweergeschut en raketten, om eventuele indringers af te schrikken. Het schijnt ook dat er een ondergrondse weg is van 50 km, waar in geval van nood alle ingezetene van de stad snel vervoert kunnen worden naar een voor iedereen onbekende plek, Dit is een groot geheim in Birma. Angst zal wel de regisseur van veel mensen in deze vestingstad zijn. Vandaag met de nieuwe driver op pad gegaan, Soe een ,man van 61 jaar en zeer ervaren in het rijden en gidsen in Birma. De kennismaking verliep prima. Op de vraag waarom hij nog steeds dit werk doet antwoordde hij: mijn moeder is 85 en ik wil nog steeds voor haar zorgen en daar is geld voor nodig. Op zijn vraag hoe dat in Holland is vertelde ik het verhaal van mijn moeder. Volkomen onverwacht werd ik overweldigd door emoties, tranen welden op en rolden over mijn wangen. Soe gaf mij onmiddellijk een pakje tissues, zonder te kijken of een opmerking te maken. Carl zijn hand op mijn schouder gaf mij steun, maar ontroerde mij ook weer. Later met Carl veel over onze beide ouders gesproken en was heel betrokken en verhelderd. Op de wat saaie delen van onze tocht, die zijn er ook, wordt de wereld in het algemeen en Birma in het bijzonder besproken. Wij hebben een vraag aan Professor van der Laan (Hans voor vrienden) en die luid als volgt:Mag je de 1 miljoen monniken optellen bij het aantal werklozen in het land.Vooral Carl wacht met grote spanning het antwoord af. Inmiddels praat Carl alleen nog over Boeddha, Pietje is voorgoed verleden tijd. Ons questhouse staat op 50 meter afstand van een tempel, waar monniken regelmatig in en uit gaan. Volgens Carl is er een voor hem, onbekend plan om hem binnen te krijgen. Mijn voorstel om als novice drie dagen te gaan mediteren in een tempel, was voor hem nog een klein bruggetje te ver. Een andere vraag die ons bezighield was; Wordt de wereld kleiner of groter als je reist?? Mijn antwoord was groter en Carl beaamde dat en had er een psychologische verklaring voor. Een lege kamer is kleiner dan een ingerichte kamer. Helaas had hij het wetenschappelijk bewijs niet voorhanden. Tja, zo komen die twee muppets de dag wel door.Op dit moment verblijven wij in een prachtig bergdorpje en het is koud. Van 36 graden naar 18 graden is ineens een grote overgang. Morgen trekking naar andere bergdorpen en dan naar Inle lake. Daarover later meer als ik weer de elektronische snelweg op kan. So far so good.
Van de stad naar het platteland, de zee en de golden rock
Zelden zag ik ronde billen zo zacht schommelen in een satijnen pyjamabroek. ( de mooiste zijn op dit moment in Barcelona) De vrouwen en meisjes dragen hier de pyjama niet als nachtkleding, maar geven overdag het straatbeeld van Mamlamaying een bijzondere aankleding. Na de prachtige boottocht hebben wij weer eens de markt bezocht en verder door de straten gezworven en de stad ons langzaam eigen gemaakt. Getracht om te internetten, dit werd een avontuur op zich. Steeds weer probeerde iemand de verbinding met reismee tot stand te brengen, maar dat is niet gelukt. Vandaar dat je verschillende verhalen in één keer op je scherm zal zien verschijnen. Wij hebben een aantal kleine dorpen in de omgeving van Mamlamaying bezocht. Het is geweldig om in zo'n dorpje aan te komen, de mensen ontvangen je heel vriendelijk en bij een bezoek aan een oudere dame, kregen wij onmiddellijk het verzoek om te blijven eten. Helaas hadden wij te weinig tijd en toen heeft zij haar prachtige tuin en huis laten zien. De gastvrijheid in Birma is haast ongelofelijk, altijd een open houding en geen enkele uiting van achterdocht of winstbejag. Dat het anders kan zijn bleek bij het bezoek aan de golden rock, maar daarover later. Onze driver is steeds weer verbaast over onze drang om dorpjes te bezoeken en contact te maken met de locale bevolking. Hij komt nu op plaatsen waar hij zelf ook nooit is geweest. Carl zijn contact met lokale bevolking heeft verschillenden uitingsvormen, soms belangstellend en vragend en dan weer ineens luid verkondigend dat hij het systeem in Birma maar niets vindt. Voor degene die Carl kennen zal het niet verbazingwekkend zijn dat er een zekere schrikreactie komt als Carl met luide stem zijn mening verkondigd. Ik moest zelf enorm lachen toen wij uit het questhouse weggingen en Carl de eigenaar een hand gaf en vervolgens luid riep 'Viva Birma', je had die gezichten van die mensen moeten zien en daarna een bulderend gelach. Een prachtige plek die wij bezochten was Setse aan zee. Daar was een pagode en tempel aan zee en ook in de zee, die bij vloed niet te bereiken was. Hier was nieuw dat vrouwen Boeddha niet dichter dan 30 meter mochten benaderen en je begrijpt, dat heeft weer een pittige discussie op gang gebracht. De sfeer was indrukwekkend, niet vanwege de afwezigheid van vrouwen ( hoewel??), maar door de ligging aan de zee, het constante geluid van rollende golven en dan voor een prachtig Boeddha beeld staan, geeft deze pagode/tempel wel een bijzonder accent. Als laatste op onze tocht hebben wij een enorme liggend Boeddha bezocht. Ik hoop dat de foto daar een indruk van geeft. Aan deze Boeddha wordt nog steeds gewerkt, na 10 jaar zal het nog wel 10 jaar duren voordat hij helmaal klaar is. Grappig was dat je in deze Boeddha kon gaan en via allerlei taferelen de geschiedenis van Boeddha's weg zichtbaar wordt gemaakt. Verbazingwekkend was een beeldengroep in de buik van Boeddha, half naakte vrouwen die het leven vierden, zoals het leven geleefd kan worden. De bedoeling was onduidelijk, het beeld verbazingwekkend (zie foto). Na een prachtige zonsondergang, die wij vanuit onze kamer konden aanschouwen, zijn wij weer naar een eetgelegenheid aan de boulevard gegaan. Op kinderstoeltjes zitten wij van onze 'chop chop' maaltijd te genieten en dan is het bekijken en bekeken worden. Daarna leest Carl de informatie voor de volgende dag en sorteer ik de foto's op de laptop. Inmiddels een terugkerend ritueel. Na twee dagen bewolking kwam vandaag de zon schoorvoetend tevoorschijn. Uiteindelijk stond hij in volle glorie zijn hitte af te geven. De tocht van Mamlamaying naar golden rock was zeer afwisselend. Dorpse taferelen werden afgewisseld met jungleachtige bossen en dan weer zeer wijde open vlakten met lentegroene rijstvelden. Onderweg roept het locale vervoer nog steeds verbazing op, ossenkarren, een grote motor waarachter een soort truck is geplaatst ( zie foto) en pick ups met een lading die 5 maal zo hoog is als de auto zelf. Zo'n rit is vooral genieten van alles wat dit land te bieden heeft. Aangekomen bij golden rock werden wij in een truck gepropt als sardientjes in een blik. Hier was de andere kant van Birma zichtbaar, de jacht naar geld heeft hier toegeslagen en dat maakt de mensen er bepaald niet vriendelijker op. Vooral toen wij kenbaar maakten dat onze lange benen niet geschikt waren voor deze opstelling, ontstond er irritaties en vond men dat wij dan maar dubbel moesten betalen, daar wij meer ruimte innamen. De tocht met de truck duurde 45 minuten en had heel veel weg van een 45 minuten durende rit met de achtbaan in de Efteling. Wel goedkoop, om voor 1.20 euro in zo'n attractie te mogen. Met het zweet op onze rug en adrenaline voor een hele week arriveerden wij aan de voet van de berg die naar de golden rock leidde. Toen volgde een voettocht van nog eens 45 minuten tot één uur naar boven. De klim was steil, maar dan ook echt stijl en vergde bij mij het uiterste van de knietjes, die naarmate wij hoger kwamen duidelijk lieten blijken dat het wel genoeg was. Uiteindelijk stond ik met brandende knietjes boven en was de genoegdoening evenredig groot. Bij het aanschouwen van de golden rock, die inderdaad een gouden glans en gloed heeft riep ik ' is dit alles', heb ik hiervoor deze buitencategorie inspanning geleverd. Toen wij bij de golden rock kwamen zagen wij dat dit inderdaad heel bijzonder was. Een rots op een puntje van een rots en als je ernaar kijkt, vraagt je jezelf af 'hoe is het mogelijk dat hij niet naar beneden valt'. De zon gaf de rots een schittering van gouden glans en Carl zei toen: ik denk dat Boeddha mij probeert over te halen. Ik antwoordde; je bent al overgehaald, het enige wat je nog moet doen is het accepteren dat het zo is. Tja, Pietje is ineens Boeddha geworden. Inmiddels terug op ons questhouse, doet Carl zijn dagelijkse dutje en schrijf ik het verhaal. ( over rituelen gesproken). Morgen ontmoeten wij onze nieuwe driver Soe, die met ons verder Birma gaat verkennen. So far so good. Ik geniet en Carl ook!!
Reizen in schoonheid
De glimlach was ontwapenend, bijna teder en de ogen glinsterden als fonkelende sterren aan het firmament. Verlegenheid als richtinggevende kracht in elke ontmoeting. De ontmoetingen in Birma zijn vaak van een schoonheid , die wij helaas in ons land nog weinig meemaken. Geen belang of bedoelingen, maar open, nieuwsgierig, onbaatzuchtig en ontvankelijk. Het is een grote eer om deze mensen te ontmoeten. Als ik vraag om een foto te maken, wordt dat altijd hartelijk ontvangen en positief beantwoord. Meestal laat ik de foto ook zien en daarna krijg ik altijd een blije blik of een heel zacht 'thank you'. Zij vinden het weer een hele eer dat ik hen op de foto wil nemen. Dit werd vooral zichtbaar tijdens de boottocht van Pha An naar Mawlamyaing, hoewel op het platteland en in de steden steeds dezelfde reacties zijn. Wij hebben een prachtige tocht gemaakt in de omgeving van Pha An. Ik werd helemaal blij toen het asfalt ophield en de rode zandwegen zichtbaar werden. Het geluid van een trillende auto die over een wasbord rijdt, houten bruggen waar het niet zeker lijkt of de auto wel aan de Andre kant komt, dit alles gaf een zekere staat van opwinding. Ook het landschap is van een ontroerende schoonheid, lentegroene rijstvelden die afgewisseld worden door jungle en dan weer door stille, maar prachtige dorpen. In alle eenvoud en openheid staan de huizen te lonken. Altijd is er de begroeting als je door de mensen in het dorp wordt gespot. Kinderen zwaaien en rennen soms mee om die twee muppets langzaam uit hun gezichtsveld te zien verdwijnen. Deze twee muppets worden door al deze schoonheid steeds stiller en zitten in hun eigen ontroering van het landschap en de mensen te genieten. Hoe mooi is het reizen in schoonheid. Ook een prachtige pagode en tempel bezocht, die veel van hetzelfde laat zien en toch is er altijd wel een ander aspect te vinden, die het dan weer bijzonder maakt. Carl had opnieuw een gesprek met een oude monnik, zij verstonden elkaar niet, maar begrepen elkaar wel. Dat komt wel goed met Carl, zijn pietje begint toch steeds meer spirituele trekjes te krijgen. Vanwege de 'powercut' zetten veel mensen hun generator uit en de straten worden dan zacht verlicht door de kaarsen die de mensen hebben aangestoken. Er is alleen nog een zachte gloed, die het zand boven op weg laat glinsteren. Zonder zaklantaarn is het zoeken naar de juiste weg en vooral goed uitkijken waar de voeten nu weer geplaatst moeten worden. Voor het avondeten hebben wij eindelijk de juiste remedie gevonden, wij wijzen groente en kip aan,maken het geluid van een kip die een ei legt, roepen dan 'chop chop chop', maken hakbewegingen en na 10 minuten hebben wij een heerlijke maaltijd met witte rijst. Voor de boottocht van Pha An naar Mamlamyaing moesten wij om 04.30 onder de klamme lakens vandaan en gereed maken voor de tocht. Gisteren inkopen voor ontbijt op de boot gedaan. Wij werden door de eigenaar van guesthouse naar de boot gebracht omdat wij zonder het felle licht van de zaklantaarn niet boot niet zouden vinden. Dit was niet omdat het zo'n klein bootje was, maar omdat het werkelijk aardedonker was, geen maan en geen sterren. Wij waren heel blij met deze begeleiding, met name toen wij over een lange loopplank van 30 cm breed omhoog moesten lopen om bij de boot binnen te kunnen komen. Er was nog niemand aan boord en in een flauw licht op het bovendek waren een aantal muskietennetten gespannen, daaronder bleek de bemanning van de boot te liggen. Deze kwamen in rap tempo tevoorschijn en nadat zich nog twee passagiers hadden gemeld, werd met harde fluittoon aangekondigd dat de boot ging vertrekken. Er bleek een klein keukentje aan boord te zijn, waar koffie gedronken kon worden en het ontbijt bestond daar uit gebakken rijst met een eitje. Wij hadden broodjes gekocht en lieten deze bedekken met een heerlijk gebakken eitje. Met koffie erbij hadden wij een prima ontbijt. Het was nog steeds donker toen de boot om 5.30 uur vertrok en het was een ervaring van opnieuw grote schoonheid om de nacht te zien overgaan in de dag, onder het zware gestamp van een dieselmotor. Langzaam kwam het landschap uit de mist tevoorschijn en flarden zachte regen onttrokken het landschap aan de scherpe contouren die er zijn als de zon schijnt. De mist en regen losten in zichzelf op en het leven langs de wal werd zichtbaar. Prachtige vergezichten en opnieuw vele gouden pagodes op iedere verhoging die in het landschap zichtbaar werd. Er werd verschillende keren aangemeerd, passagiers van alle leeftijden en variaties in levenshouding betraden de boot. Veel vrouwen met kinderen of baby's, mannen die zich in mum van tijd een stuk in hun kraag dronken en monniken die al mediterend het landschap in zich opnamen. Verder een aantal jongens die de boot onderhielden, een machinist die niet zichtbaar was, maar wel voor het prachtige geluid zorgde. Uiteraard de kapitein/stuurman die het roer bijna de hele tocht met zijn voeten stuurde. Een zeer gevarieerd gezelschap. Er was veel gemeenschapszin aan boord, dit vooral vanwege de wind en kou. Iedereen zocht een beschut plekje op het geheel open beneden en bovendek. Alleen aan de voorkant was enige beschutting en daar zocht iedereen een plekje. Daar heb ik ook veel foto's gemaakt, omdat als spoedig bleek dat dit het enige vermaak aan boord was, heb ik mij kunnen uitleven in het fotograven van allerlei taferelen aan boord. Af en toe gingen wij naar boven om in alle stilte van de de sereniteit van het landschap te genieten dat aan ons oog voltrok. Aangekomen in Mamlawmaying stond onze driver te wachten, hij was met de auto over de weg gegaan, dat was 1 uur rijden. Met de boot hebben wij er 4.30 uur over gedaan en voor ons had het wel de hele dag mogen duren. Op dit moment verblijven wij in een questhouse van 100 jaar oud, wij hebben een balzaal, war twee grote bedden staan, waar wij kunnen slapen. Eerst nog een hapje eten, deze plaats is veel groter en dus meer mogelijkheden om aan de bedding van de rivier een visje te verorberen en na te genieten van reizen in schoonheid. So far so good.
Reis Yangon - Bago - Pha An
Na de gebruikelijke ochtendrituelen zijn wij op zoek gegaan naar onze driver voor de komende week. Sijan zat al beneden te wachten en wij konden instappen voor onze eerste rit richting Pha An. De auto is een Toyota van 1991, een ruime sedan en plek genoeg voor ons beiden. Eerst wat onwennig in de auto, een wederzijds aftasten. Carl zat voorin en begon onmiddellijk een diepte interview af te nemen om informatie te verzamelen die hij dacht nodig te hebben. Als wij later, na een stop, in de auto stapten keek onze driver schichtig om zich heen en zag tot zijn opluchting dat onze psycholoog achterin stapte. Carl vervolgde echter zijn interview ook vanaf de achterbank. Toen het Boeddhisme en Boeddha ter sprake kwam, stelde Carl vele vragen. Uiteindelijk beloofde onze driver hem een boekje te geven met informatie. De titel van het boekje was, good question – good answer , nou daar kon Carl het even mee doen. Hij lag s’ avonds in zijn bed wel het boekje door te lezen en te bestuderen. Op dit moment zit ik te schrijven op een balkon met uitzicht op omhooggeschoten puntige rotsheuvels en een brede rivier, waar een bootje luid pruttelend zijn weg vervolgd. Een prachtige plek om te verblijven en inspiratie op te doen voor het verhaal. Goed, we waren onderweg en stopten op verschillende wonderschone plekken met Boeddhistische tempels en pagodes. Bij binnenkomst van een opleidingscentrum voor monniken in Bago kwamen wij tijdens de lunch binnen. Een bijzonder imponerend moment om 500 monniken in alle stilte te zien eten. Na de lunch stonden zij bijna geruisloos op en schreiden zich naar hun verblijven om daar hun nap te wassen en zichzelf gereed te maken voor een examen dat zij s ’middags hadden. Helaas werd deze stilte verbroken op het moment dat er een groep japanners binnenkwam en luidruchtig voor de monniken gingen staan en het bijna dwongen om te gaan poseren. Blijft een vreemd volkje die japanners. Trouwens Carl en ik hebben veel humor met elkaar. Meestal gaat het over onszelf soms gaat het er hard aan toe als wij ons ergeren aan gedrag van b.v. japanners. Als een groep japanners weer eens een pagode of tempel binnenstormt roepen wij naar elkaar : “kijk uit ze kunnen wel radioactief zijn”. Dat heft niets te maken met de situatie in Japan, die zeer schrijnend is en het leed voor de betrokkenen erg groot. Dat realiseren wij ons uiteraard ook, maar ondanks dat blijven wij ons wel ergeren aan hun gedrag in den vreemde. Ik ben zelf naar de achterzijde van het centrum gelopen en daar gaf de aanwezigheid van de monniken een weldadige rust en serene sfeer. Zij verzamelden zich later voor de gang naar het examen en het stelde mij gerust dat ik bij sommige monniken duidelijk tekenen van spanning zag. Meditatie kan je rust geven maar voor een examen slaat bij hun ook de spanning toe. Daarna naar Phan An en dat was nog 4 uur rijden met nog twee tussenstops voor bezichtigingen van pagodes. Het was warm en drukkend weer en na een tijdje zaten die twee muppets te dommelen op de achterbank. Af en toe een blik naar buiten werpen om te zien waar wij waren en toen het landschap duidelijk aan het veranderen was en werd opgesierd door heel veel gouden pagodes, zaten wij weer oplettend en nieuwsgierig naar buiten te kijken. Het is echt ongelofelijk hoeveel gouden pagodes hier zijn. Op iedere bergtop of verhoging in het landschap hebben de monniken wel een pagodes of Boeddha beeld geplaatst. Carl geniet ook volop, hoewel hij Boeddha nog steeds wat vaag vindt. Toen wij bij een grote liggende Boeddha kwamen sprak Carl de legendarische woorden :Ik blijf hem toch Pietje noemen, dat is voor mij veel tastbaarder dan Boeddha.Toen Carl echter op een bewolkte dag uit het ziekenhuis kwam, nadat zijn duim genezen was verklaard, begon de zon plotseling te schijnen, riep hij; ik ben om !! Waar wij ook van hebben genoten was een tempel/pagode die beschermd werd door travestieten, althans zo noemen wij in het Westen mannen die als vrouw verkleed gaan. Deze mannen verkleed als vrouw brachten voor de lokale bevolking een dans ten tonele, waar wij ook van genoten hebben. Aangekomen in Pha An bleek dat de rebellen hier een groot transformatie centrum hadden opgeblazen en dat overal generatoren stonden te trillen om het dorp van stroom te voorzien. Aangezien hier bijna geen toeristen komen en er geen woord Engels wordt gesproken waren wij blij dat onze gids het woord kon doen. Deze moest echter bekennen dat hij ook niet alles verstond omdat hij hun dialect ook niet kon verstaan. S ‘avonds rondgelopen en overal brandde kaarslicht om de stookkosten voor generator te verminderen. Het kon namelijk wel 4/5 dagen duren voordat het gerepareerd was. Ook in ons questhouse, hoewel de eigenaar vertelde dat hij de hele nacht de generator liet draaien. Dat bleek ook zo te zijn, jammer dat deze idyllische plek op brute wijze werd verstoord door het luidruchtige geronk van deze apparaten. Toen wij na het eten in het pikkedonker nog een straatje om gingen, zagen wij ineens een neonlicht met daarop Internet . Wij lachen, moet je zeker op de fiets om stroom te krijgen. Bleek daar een enorme generator te staat en ik heb zelden zo’n snelle verbinding gehad. Vandaar dat ik weer aan het schrijven ben en jullie vrije tijd weer bruut zal verstoren met nieuwe verhalen en foto’s. Tja, je reist mee en dat zal je weten. Birma heeft ons helemaal te pakken en wij genieten volop. So far so good.
Godenzonen in Yangon
De geluiden van kletterend water, spelende kinderen en het schoonvegen van de straat kondigen aan dat de ochtend zijn intrede heeft gedaan. Na het ontbijt eerst op zoek naar een barbier voor Carl, die wilde zich laten scheren. Na een speurtocht naar enkele barbiers en zelfs een beautysalon is de tocht gestaakt. De ene scheerde met een koud water en een heel groot mes en de ander was gewoon niet te vinden, ondanks alle aanwijzingen die steeds gegeven worden. Meestal is dat in de richting van waar je moet zijn en dan nog een paar kreten over de straten en dan met een klap op de schouder mag je het verder zelf uitzoeken. Dat zal niet altijd leiden tot het gewenste resultaat. Na omzwervingen door allerlei straten kwamen wij bij een baptistenkerk uit, waar het geluid van zingende kinderen het straatbeeld vulde. Nieuwsgierig gingen wij kijken en werden onmiddellijk hartelijk ontvangen. Kinderen enthousiast en een klein deel van het programma hebben wij gevolgd. Dat betekende liedjes meezingen met de daarbij behorende bewegingen. Carl heeft nog wel een consult gegeven over het leven aan twee kinderen. Hartelijk uitgezwaaid en weer verder door de straten zwerven en regelmatig vielen wij van de ene verbazing in de andere. De prachtigste gebouwen in vervallen staat en dan weer oerlelijke nieuwe moderne gebouwen. De nieuwe gebouwen doen sterk denken aan de architectuur van het oostblok van de jaren 70 – 90. Mooi door hun lelijkheid. Ik vond de sfeer in Yangon een mengeling tussen Havana en Oost Berlijn. Ook het gebouw van een Myamar times was mooi en daar zijn wij naar binnen gegaan. Gevraagd of wij de ruimte konden zien waar de krant gedrukt werd. De dames die ons ontvingen vroegen ons te gaan zitten en onze namen door te geven en waar wij vandaan kwamen. Toen dit geregeld was, kwamen er twee heren die uitstekend Engels spraken en die ons een rondleiding gaven. Prachtige machines gezien die de krant drukken en ook een aantal mooie offset machines. Veel informatie gekregen over het drukken en uitgeven van deze wekelijkse krant. Zij vertelden dat als de krant drukproef klaar was, deze kopij eerst naar een regeringscommissie moest om te worden goedgekeurd. Zij verwachten en volgens mij hoopten zij dat het in de toekomst vrijer zou worden. Dan ervaar je plotseling weer de inperking in dit land. Aangezien ik met een paap op stap ben is de drang om katholieke kerken te bezoeken sterk aanwezig. Zo geschiede, in een prachtige kerk voelde Carl zich onmiddellijk thuis en herkende geuren en sfeer vanuit zijn eigen kerkse verleden. Na het bezoek aan de baptisten en katholieken kon een bezoek aan een moskee niet uitblijven. Dat hebben wij geweten, zodra wij de moskee benaderden kwam er al iemand op ons af om te vragen wat wij moesten. Toen wij kenbaar maakten dat wij de moskee wilden bekijken en of dat mocht, kwam er iemand die zei dat het wel mocht. Helaas was de houding nogal agressief en werden wij constant omringd door mannen die elke stap van ons volgden. Op de felle vraagstelling of wij moslim waren, konden wij vermoeden dat dit wel zeer gewenst was. Helaas voor hen is dat niet zo en daar werd de sfeer niet vriendelijker op.Wij wisten niet hoe snel wij weer weg moesten komen, ondanks het feit dat het interieur van deze moskee wonderschoon was. Een beetje bedremmeld zwierven de godenzonen verder door de straten van Yangon. Uiteindelijk in een mooie Boedistische tempel weer schone energie opgedaan en de straat taferelen en vooral de mensen die wij in het vervolg van onze tocht tegenkwamen stemde ons gemoed weer blij en konden wij weer ontspannen. De ontmoetingen zijn teveel om op te noemen, maar regelmatig raakten wij in gesprek of maakten wij met handen en voeten contact met de mensen uit Yangon. Aangezien de straten van Yangon één grote markt is met eetstalletjes, kraampjes of een plekje op de stoep met allerlei waren. Soms lijkt het wel één grote zonnige Koninginnedag met dezelfde sfeer en vooral drukte. Als laatste actie geld wisselen op zwarte markt om in komende periode eten en drinken te kunnen kopen. In dorpen en kleine plaatsen in het onmogelijk om dollars te wisselen. Carl gaat nog even kijken of zijn wasje klaar is en dan gaan wij naar internetclub om daar dit verhaal en wat foto’s op reismee te zetten. So far so good en tot over een week, dan ben ik waarschijnlijk weer in staat om berichten voor reismee te versturen. Als laatste wil ik nog zeggen dat wij van de aardbeving hooguit een paar rillingen hebben gevoeld en dat er in Yangon verder weinig van te merken is geweest. Geen zorgen, met ons gaat het goed. Inmiddels 1 uur bezig geweest met het plaatsen van dit verhaal. Foto's komen later als er minder vertraging is.
Schoonheid in tegenlicht
Langzaam kruipt het leven van Birma langzaam onder onze huid. Na een sober ontbijt, met het welbekende gebakken ei, gingen wij op zoek naar de bus richting de Schwedagon pagode. Deze pagode is er één van grote schoonheid. Wachten op bus 204, de meeste bussen waren herkenbaar aan door ons onbekende letters, het lijken aan elkaar geregen oooooooooo en daar is weinig uit op te maken. Ook als wij in het Engels vroegen of dat onze bus was, kregen wij meestal een hele lieve glimlach en het bekende “no speak” als antwoord. Uiteindelijk een taxi aangehouden en deze bracht ons de halve stad door naar de pagode voor de prijs van 1 euro pp. Inmiddels raken Carl en ik aardig op elkaar in gespeeld. Als wij op zwerftocht gaan en Carl sluit de deur van onze kamer af, dan controleer ik zelf ook nog even of hij dicht is. Dit werk op onze lachspieren, omdat bepaald gedrag zeer herkenbaar is voor de ander. Nu valt wel op hoe Carla en ik op elkaar zijn afgestemd als wij samen aan het reizen zijn. Ook zijn er overeenkomsten, als ik aan het schrijven ben, doen Carl en Carla in zo’n situatie beide een dutje. Aangekomen bij de Schwedagon pagode kon ik de neiging niet onderdrukken om het te vergelijken met 25 jaar geleden. Ik weet dat ik dat beter niet kan doen en toch ontkom ik er niet aan. Er is veel in de sfeer veranderd, niet in de vele tempels en Boeddha’s die er zijn, deze zijn nog hetzelfde. De sfeer van rust en sereniteit was nog wel te vinden in de buitenring van het complex. Daar hadden wij ook leuke contacten met de aanwezige monniken. Alles is nu tot in de puntjes geschilderd en voorzien van heel veel nieuw bladgoud, prachtig maar enige verwaarlozing en aantasting van de tijd kunnen vaak meer sfeer aan het geheel geven. Zo hebben ze inmiddels achter het hoofd van veel Boeddha’s een rond plateau met neonverlichting gemaakt, die vaak ook nog knippert en ronddraait. Doet mij er denken aan discoverlichting. Prima dat Boeddha met zijn tijd meegaat, maar van mij hoeft het niet. Buiten deze kleine aantasting is het nog steeds een imponerend gezicht en overweldigende ervaring om hier te lopen. Carl heeft niets met kits, maar was wel erg onder de indruk van het geheel. Leuke anekdote; wij stonden bij een Boeddha en op de achtergrond was een man de muur aan het schilderen. Hij stopte en wilde zijn verfroller van de bamboestok halen, dit geen heel moeilijk. Carl staat als psycholoog de situatie te analyseren en Bert steekt als hulpverlener de helpende hand toe, met vereende krachten kwam de roller van de stok. Zo zie je maar, zelf in Birma worden de professionele verschillen onmiddellijk zichtbaar gemaakt. Na zijn wij eerst naar de universiteit van Yangon gegaan, daar waren wij helaas niet welkom. Met bruuske gebaren en korte kreten werd ons duidelijk gemaakt dat wij niet welkom waren. Dit levert altijd een onplezierig gevoel op, de bevolking is heel vriendelijk en aardig. Krijg je met overheid – en bewakingpersoneel te maken, dan blijft daar weinig van over. Van de universiteit zijn wij naar het huis van de pagode zijn naar het huis van Aunung san suu kyi gegaan en hoopten haar daar te ontmoeten. Zij is de leidster van democratische beweging is Birma, die door het bewind heel lang huisarrest heeft gekregen en nog steeds bewegingsbeperking heeft. Zij heeft de Nobelprijs voor vrede ontvangen. Wel de moeite waard om naar haar huis te gaan. Daar aangekomen bleek haar huis inmiddels afgeschermd door leden van haar partij. Door een gleuf in de deur maakte Carl contact en later ging de deur open. Zij was niet thuis en wij moesten een afspraak maken op de head office om haar te spreken. In het verleden mochten mensen bij haar binnenkomen, omdat de enige plek was waar mensen haar konden ontmoeten en spreken. Helaas hebben wij dar geen tijd meer voor. Toen gaan eten bij de meiden van de food market, waar wij weer met luid geschreeuw en gewapper werden ontvangen. Daarna weer teruggelopen naar questhouse. Afstand is bekend, de tijd die wij erover toen niet. Wij genieten van de schoonheid van gebouwen en situaties, staan vaak bij marktstalletjes stil en ook regelmatig winkels binnen om te kijken of zij b..v. SD kaarten, Nikon300S, scheerschuim, deodorant of chocomel hebben. Inmiddels hebben wij weer een begrip aan ons vocabulaire toegevoegd “nohaven”, dat is namelijk het antwoord wat wij regelmatig te horen krijgen als wij ergens naar vragen. Op de weg terug zagen wij een groep mensen staan en twee politiebussen met tralies staan ( soort ME). Wij bleven staan en met strenge hand werden mannen en vrouwen deze wagens ingeduwd. Buiten stonden mensen te kijken en zagen wij een man achter de tralies van de politiebus zwaaien naar zijn zoontje die buiten stond en iets naar zijn vrouw roepen. Hier krijg ik een enorm opstandig en kwaad gevoel van. De schoonheid van dit land wordt dan ineens overschaduwd door zo’n gebeurtenis, vooral omdat wij net bij het huis van Aunung san suu kyi waren geweest. Ondanks deze confrontatie met onrecht, kon ik inhouden en heb mij er niet mee bemoeit. Vandaar de titel schoonheid in tegenlicht. Inmiddels weer veel leuke, spontane en mensvriendelijk ontmoetingen gehad en verdwijnt deze scene langzaam naar de achtergrond. So far so good. Nog 1 dag Yangon en dan enroute. Je uithoudingsvermogen om mij en te volgen wordt minder op proef gesteld, omdat wij zeker één week niet over contact met de buitenwereld kunnen beschikken. Helaas is het niet gelukt om de foto’s te plaatsen, zou een dag kosten om ze geplaatst te krijgen. Probeer vanavond nog een keer, heb de foto’s verkleind. Ik heb net Esther en Miriam geprobeerd te bellen. Beide lukte niet. Wel even de stem van Esther gehoord en Esther de drie keer dat je niets hoorde door de telefoon was dus van mij.
Yangon, stad met vele gezichten
Toende nacht de ochtend nog amper raakte, stonden wij op om naar Birma te gaan. Myanmar zoals het tegenwoordig heet. Birma stelt eisen aan de reiziger. Veel moeite doen voor visum, de in te voeren dollars moeten van onbesproken gedrag zijn d.w.z. er mag geen vlekje, tekening of diepe vouw zichtbaar zijn op het biljet. Dit betekende o.a. dat wij gisteren in Bangkok met veel moeite nog bezoedelde dollar biljetten moesten omruilen voor verse schone biljetten. Er kwamen 6 charmante dames aan te pas om deze transactie te laten geschieden en dit was met hoge uitzondering. Het hotel verlaten en de taxi bracht ons in een recordtijd naar het vliegveld. Hoewel het drukke verkeer om 04.00 in het centrum al op gang begint te komen, viel het op de snelweg naar het vliegveld erg mee. Op het vliegveld zaten wij klaar om te vertrekken, toen het bericht onze oren bereikte dat er vertraging was vanwege hevige regen en onweer. Uiteindelijk vertrokken wij 2 uur later en onderweg was er van regen, onweer of andere door weergoden opgeroepen onheil geen sprake. Aangekomen in Yangon zag ik in de verte iemand staan met mijn naam op een stuk papier. Duim opgestoken, duim terug ten teken dat wij elkaar herkenden. Er heerst een strenge, ondoorgrondelijke sfeer bij het passeren van de douane, alles wordt tot op de millimeter gecontroleerd en het gezicht blijft in de plooi, zoals het een volgzame ambtenaar van dit regiem betaamd. Hartelijk ontvangen door Sija, onze driver voor de eerste dagen. Direct naar ons hotel en dat was wel even een omschakeling na Bangkok. De reiziger in mij herkende de situatie onmiddellijk. Een omgebouwd badkamer waar twee bedden in stonden, dekens met rozenprint en als je twee keer heen en weer schuift, je haren recht overeind gaan staan. Nadat wij ons geïnstalleerd hadden zijn wij het eerste avontuur aangegaan, geld wisselen. Dit gebeurt op de zwarte markt en daarvoor moeten de nodige sluitwegen worden afgelegd. Wij hadden wel een kaartje gekregen met het adres, maar dat was van een “tailor”, omdat het niet bekend moest worden dat wij geld gingen wisselen. Uiteindelijk gelukt en een prima koers gekregen voor de dollars die wij hadden ingewisseld. Toen gegeten in de food-market, waar wij met gewuif en luid geroep werden ontvangen door een hele horde meiden die ons probeerde over te halen om juist bij hun nering aan een tafeltje te komen eten. Carl kreeg regelmatig door een birmese verkoeling toegewoven met een grote waaier. Het eten was prima voor de prijs van € 1.50. Vervolgens onze eerste zwerftocht door de stad. Carl was al snel onder de indruk van de stad. Zijn legendarische uitsprak was: als je het stof wegveegt, komt er veel schoonheid naar voren. Vooral de statige gebouwen uit ver verleden, waarin de Engelse overheersing nog duidelijk zichtbaar is, deden hem verbazen. Voor mij was het een weerzien van de stad, dat was 25 jaar geleden toen ik ook in Birma was. Ik herkende nog weinig in de stad, uiteraard de schwedagon-pagode, maar die bezichtigen wij morgen. Carl(a) wordt onmiddellijk onrustig als er een warenhuis te zien is en voordat ik even met mijn ogen knipper staat hij al binnen. De waren in dit huis stelde niet veel voor, de opzet, indeling en het interieur daarentegen zijn prachtig door zijn authentieke bouwstijl, die veel aan oude Engelse modehuizen deed denken. Daarna naar het Strand hotel gegaan. Ik was daar 25 jaar geleden erg van onder de indruk, toen het nog in een desolate en vervallen staat verkeerde. Carl vertelde dat hij had gelezen dat dit hotel geheel was gerenoveerd en dat wilde hij en uiteraard ook ik wel zien. Na veel omzwervingen door straten die de ene verbazing na de andere opriepen, kwamen wij bij het hotel. Ik herkende weinig van toen, moet de foto’s van toen erbij pakken om te zien hoe het toen was. Wij kregen een rondleiding en het is een indrukwekkend hotel geworden, veel hout die alles een heel warme gloed geeft en als details de lift die in een ijzeren kooi hangt en waar de deur zijwaarts moet worden opengetrokken. In oude films zie je zo’n lift nog vaak terug. Wij kwamen ook in de presidentiële suite en deze beslaat een oppervlakte van 200 vierkante meter. Hier hadden vele beroemdheden gelogeerd. Zij hebben wij het bed kunnen bewonderen war o.a. Mick Jagger in geslapen heeft. Tja, dan wordt je toch even weer een stel schooljongens die steeds tegen elkaar zeggen, “wij hebben het bed gezien waar MJ in geslapen heeft”. Weer buiten was de temperatuur opgelopen tot boven de 35 graden en besloten wij om naar het guesthouse te gaan om even te rusten. Dat doen wij nu, carl ligt nog te ronken terwijl ik deze tekst aan het schrijven ben. Wij gaan zo op stap om te kijken of deze tekst ook nog verzonden kan worden. Weinig goede berichten gehoord over internet, ik ga het wel proberen. Je zal het wel merken. So far so good, ook in Birma is het genieten.
Bye bye Bangkok
Vandaag de laatste dag in Bangkok.Onze bestemming voor vandaag de klongs en wooden palace van Rama de 5de( in Thailand zeggen ze lama). Wij besloten om met de boor te gaan van pier 1 naar pier 15 over de rivier. Deze boottocht duurt ongeveer een half uur en het is een komen en gaan van passagiers gedurende deze tocht. Het blijft fascinerend om langs alle moderne hoogbouw en verwaarloosde laagbouw te varen. Ook op het water is het onderscheid tussen hoog en laag, zowel in letterlijke als figuurlijke zin, duidelijk waarneembaar. Op het water is het een enorme drukte, grote duw en trekboten van enorme omvang varen in het midden van de rivier en daaromheen zwerven boten van allerlei pluimage. Juist deze variëteit maakt het tot een prachtig schouwspel.Na aankomst over een lokale markt gelopen, hier wordt het dagelijks leven zichtbaar.Alles wat een mens in zijn leven nodig heeft kun je hier vinden. Van kikkers tot computers. Ook zijn de kramen altijd een verhaal op zich en een nieuwe ervaring was een jongen die van een afgezaagde oliedrum zijn zwembad had gemaakt. Na de markt tuk tuk genomen naar wooden palace. Carl heeft heel specifieke ogen voor architectuur. Het palace wordt zichtbaat en onmiddellijk wijst Carl op vele details, die mij anders ontschoten zouden zijn. Heel leuk om op deze wijze naar gebouwen te kijken. Het houten paleis is een plaatje van architectuur, 67 kamers en het geheel in bekleed met een hele gladde, glimmende vloer van teakhout, die toen deze in begin 19deeeuw werd aangelegd, 100 jaar oud was. De variaties in houtbewerking zijn onuitputtelijk in dit gebouw. Tuk tuk aangehouden en de driver wilde ons voor 20 bath wel naar rivier terugrijden als wij eerst even bij een tailor langsgingen en daar 10 minuten gingen zitten, doen alsof wij wat kopen, dan naar buiten en vervolgens had hij een coupon van 20 liter benzine verdiend. Helaas kwamen wij, in zijn beleving, 3 minuten te vroeg uit deze zaak en wilde hij het volle pond, in dit geval bath, voor de rit. Uiteraard niet meer ingestapt en te voet verder gegaan. Toen wij een stuk gelopen hadden reed een bus voorbij en een meisje zag dat wij zoekende waren. Zij begreep waar wij naar toe wilde gaan en eiste dat wij de bus ingingen en zij wilde ons wel verder naar de skytrain brengen. In de bus staan wij als schooljongens naar deze strenge juf te kijken en toen na een streng commando verlieten wij de bus. Uiteindelijk kwamen wij op de plek die ons verder naar hotel kon brengen. Met een stevige knik naam zij afscheid en wij keken haar verbaasd na. In hotel hebben wij onze spullen gepakt voor de reis naar Birma, morgenochtend om 04.00 uur op om daarna met taxi naar airport te gaan. Wij zijn net terug van een etentje met Carl zijn tweelingzus en haar man. Dit was een gezellige en inspirerende avond. Voor mij heel leuk om Carl zijn tweelingzus te ontmoeten en inderdaad ik zie veel van Carl en zijn zus in elkaar terug. Afgesproken dat wij elkaar weer zien bij het “be back” feestje, wat Carl gaat geven als hij terug is van deze reis. Ik ga eindigen en ga zo boven de wol, te warm voor onder de wol. So far so good. De komende verhalen zullen in de vertraging gaan. In Birma is er bijna geen internet en als er al verbinding is wordt heel veel door het regime in Birma geblokkeerd. Ik blijf wel de verhalen schrijven en foto’s verzamelen, deze worden dan later verzonden.